Deze factoren hebben er ook aan bijgedragen dat het nationale project Green Deal Scholen helaas onvoldoende resultaat heeft opgeleverd. Daarom heeft het Energieservicepunt Zeeland (ESP), een samenwerkingsverband van ZMf, Zeeuwind en het Zeeuws Klimaatfonds, na overleg met verschillende partijen, waaronder gemeenten, het initiatief genomen voor een Zeeuws project, met een eigen praktische aanpak. De komende twee jaar willen we met 20 Zeeuwse basisscholen aan de slag om met hulp van betrokken partijen en deskundigen het energieverbruik van scholen in beeld te brengen, een energiescan uit te voeren, een plan van aanpak op te stellen en dat plan concreet uitgevoerd te krijgen. We gaan daarbij per school aan de slag met het nemen van de eerste maatregelen om energie (en geld) te besparen en zelf energie op te wekken. Educatie voor de leerlingen is een optie.
DoE-teams
Het unieke van de voorgestelde ‘Zeeuwse’ aanpak is het inzetten van de ‘DoE-teams’. Deze daad- en doelgerichte werkgroepen vormen de motor van het proces op elke deelnemende school. Voor elke school waarvoor de aanpak wordt uitgerold wordt een specifiek DoE-team in het leven geroepen. In zo’n team zitten vertegenwoordigers van de school (directeur of vestigingsleider) en het schoolbestuur, de beheerder van de school, de betrokken gemeente, dorpsraad of lokale werkgroep en zaak-deskundigen. De teams worden ondersteund door een regisseur vanuit ESP Zeeland.
De teams benaderen de energetische verduurzaming van de betrokken school als een sportieve uitdaging; bekende belemmeringen en knelpunten worden gezien als te nemen hordes in een hordenloop. De hierboven omschreven stap-voor-stap- benadering, van scan tot monitoring, vormt daarbij wel een vaste leidraad. De inzet van de teams is te kenmerken met een set van werkwoorden en handelingen: initiëren, stimuleren, informeren, overleggen, duwen, trekken en beslissen. Kortom: gewoon doen!
Niet een, twee, drie
Eén van de factoren die verduurzaming soms lastig maakt is de verantwoordelijkheid voor onderwijshuisvesting, die verdeeld is over gemeenten en schoolbestuur. Gemeenten zijn sinds 2015 verantwoordelijk voor nieuwbouw en uitbreiding, niet meer voor beheer en onderhoud. Die taak ligt nu bij schoolbesturen zelf. Energiemaatregelen zoals isolatie, LED-verlichting tot en met het vervangen van de CV-ketel door een duurzame oplossing moeten nu uit het onderwijsbudget betaald worden. De financiële ruimte voor wat ingrijpende, maar o zo noodzakelijke, maatregelen ontbreekt in bijna alle gevallen.
Daarnaast moet er op scholen meer geventileerd worden dan bijvoorbeeld in een kantoorgebouw. Zonder een goede ventilatie loopt, met 25-30 kinderen in de klas, de luchtkwaliteit snel terug. Dat is te meten aan de hand van oplopende CO2-gehaltes in de klaslokalen. Maar meer ventileren betekent in de winter vaak frisse koude buitenlucht naar binnen halen en (met CV) verwarmde lucht naar buiten blazen. Zo gaat veel energie verloren. Terugwinning van warmte is dan een oplossing, maar wel een met een stevig prijskaartje.
Spannend proces
De uitdaging van het project Meer Energie in Scholen is om (op basis van een deskundige analyse van gebouw en installaties) in goed overleg tussen betrokken partijen tot creatieve en goede oplossingen te komen. Dat vraagt van alle partijen dat ze met een open blik aan tafel aanschuiven. Samen met de eerste scholen formuleren we nu verduurzamingsambities. Een spannend proces en een heel belangrijke eerste stap.
Meer weten?
Voor informatie of vragen over het project kun je contact opnemen met Ad Phernambucq via info@zeeuwsklimaatfonds.nl of met ZMf projectleider Melissa Ernst.
