Klimaatadaptatie: Natuurlijke Klimaatbuffers

In Zeeland is klimaatverandering in toenemende mate van invloed op de leefomgeving; gevolgen voor de waterveiligheid, verzilting van landbouwgrond, maar ook op onze directe leefomgeving; denk bijvoorbeeld aan de warme en droge zomers die we achter de rug hebben. De Zeeuwse natuur, bijvoorbeeld in de Oosterschelde, is kwetsbaar. Daar dreigt het afkalven van de zandplaten te leiden tot het verlies aan habitat voor een groot aantal soorten vogels. En dat terwijl Zeeland van vitaal belang is als foerageergebied voor trekvogels die ieder jaar op de Oost-Atlantische trekroute van noord naar zuid vliegen. Hoe kunnen we, naast puur technische oplossingen, ons aanpassen aan het klimaat? Het is noodzakelijk maatregelen te nemen om ons land te beschermen. Een stap in de richting van een klimaatadaptatie en een klimaatbestendig Nederland zijn natuurlijke klimaatbuffers.

Wat zijn natuurlijke klimaatbuffers?

Een natuurlijke klimaatbuffer gaat uit van het gebruik maken van natuurlijke processen die bijdragen aan de klimaatbestendigheid van Zeeland. Hiermee worden de gevolgen van klimaatverandering beperkt, en daarmee ons land veiliger, mooier en economisch aantrekkelijker. Natuurlijke klimaatbuffers zijn bijvoorbeeld gebieden waar water kan worden worden vastgehouden, zoals laag liggende polders, veengebieden en moerassen. Of schorren en zandplaten langs de kust die de effecten van de stijgende zeespiegel helpen dempen. Dit heeft voordelen voor mens én natuur.

Klimaatbuffers in verschillende soorten

Er zijn veel verschillende soorten klimaatbuffers:

Biobouwers
Biobouwers bestaan uit vegetatie en schelpdierbanken die sediment vastleggen en helpen bij het herstellen en ontwikkelen van slikken en schorren. Ook dempen de vegetatie en schelpdierbanken de golven, zodat slikken en schorren verder mee kunnen groeien met de zee. Zo dragen biobouwers bij aan kust- en oeverversterking en kunnen ze een waardevolle bijdrage leveren aan het verminderen van het afkalven van platen in de Oosterschelde.

Koolstof-sink
Een koolstof-sink is een multifunctionele buffer en helpt zowel bij het aanpassen aan het veranderende klimaat als bij het verminderen van klimaatverandering. Klimaatadaptatie door middel van een koolstof-sink werkt op basis van het vasthouden van water voor tijden van droogte. Doordat een koolstof-sink CO2 uit de lucht opslaat in organisch materiaal gaat het ook klimaatverandering tegen. Van het opslaan van CO2 in organisch materiaal is sprake in bijvoorbeeld nat grasland, schor, moeras en veengebied. Dergelijke gebieden kunnen zich tot koolstof-sinks ontwikkelen als de waterstand er wordt verhoogd.

Groene airco
De ‘groene airco’ biedt verkoeling in het stedelijk gebied. Het gaat vaak om waterrijke natuurgebieden in de buurt van stedelijk gebied, waar mensen de warme stad kunnen ontvluchten. Of om bomen, parken en groene daken. Eén boom staat gelijk aan tien elektrische airco’s! Voor groene airco’s is wel voldoende water nodig. Dat betekent dat er in de bodem ook een buffer moet zijn met regenwater voor drogere periodes.

Natuurlijke spons
Een natuurlijke spons houdt water vast in bovenstrooms gelegen natuurgebieden. Het water wordt in het natuurgebied vastgehouden, net als bij een spons. Met enige vertraging wordt het dan weer afgevoerd via oppervlakte wateren. Zo wordt het risico op overstroming benedenstrooms verminderd en ontstaat er een zoetwaterbuffer voor droge perioden.

Levende kust
Een buffer in de vorm van een levende kust is een bijzonder interessante natuurlijke klimaatbuffer voor Zeeland. Een levende kust helpt namelijk de
primaire kustbescherming te versterken, maar, door de natuurlijke inrichting van de buffer met duinen en schorren, draagt hij ook bij aan de bescherming van de natuur. Met het aanleggen en inrichten van van vooroevers, zandbanken en schorren die de golven remmen en extra zand en slib vastleggen, wordt de levende kust het leefgebied van planten, vogels en onderwaternatuur.

Voordelen van natuurlijke klimaatbuffers

Natuurlijke klimaatbuffers hebben veel voordelen ten opzichte van zuiver technische constructies zoals dijken, sluizen en stuwen. In de klimaatbuffers krijgen natuurlijke processen de ruimte waardoor het gebied meegroeit met klimaatverandering. Klimaatbuffers combineren ook belangrijke functies en behoeften van de omgeving, zoals natuur en veiligheid. Bovendien zijn ze op lange termijn een financieel aantrekkelijker alternatief dan het kunstmatig verder ophogen van dijken. Natuurlijke klimaatbuffers maken Nederland klimaatbestendig en mooi en helpen de natuur in stand te houden.

Kansen en mogelijkheden voor natuurlijke klimaatbuffers

Met de verschillende vormen van natuurlijke klimaatbuffers in beeld, kunnen we gaan kijken welke buffers op welke plekken in Nederland en voor ons in Zeeland kansrijk zijn en mogelijkheden bieden. Zeeland heeft veel potentie voor het inzetten van natuurlijke klimaatbuffers. ZMf kan je hierbij helpen! Onze Ambassadeurs Natuurlijke Klimaatbuffers begeleiden je in het opdoen van kennis over klimaatadaptatie en natuurlijke klimaatbuffers en hoe en waar deze het beste kunnen worden toegepast in Zeeland. En je kan ook zelf al naar de opties en kansen kijken op klimaateffectatlas.nl

De Ambassadeurs Natuurlijke Klimaatbuffers zien volop mogelijkheden om klimaatadaptieve maatregelen te realiseren binnen Zeeland. Op de kansenkaart hebben ze lopende projecten aangegeven die ook weer kunnen worden gekoppeld aan andere kansen. Op de kaart hebben de ambassadeurs ook locaties gezet voor natuurlijke klimaatbuffers.

Naar kansenkaart

Ambassadeurs Natuurlijke Klimaatbuffers

ZMf stelde voor Zeeland ambassadeurs aan om natuurlijke klimaatbuffers onder de aandacht te helpen brengen en kennis ervan te delen. Ze hebben kennis van zaken en zetten zich vrijwillig in voor de promotie van natuurlijke klimaatbuffers. Ambassadeurs Natuurlijke Klimaatbuffers is een initiatief van de natuur- en milieufederaties, ondersteund door de Coalitie Natuurlijke Klimaatbuffers (CNK). De Ambassadeurs Natuurlijke Klimaatbuffers denken in oplossingen en nemen initiatieven. Ze zijn een waardevolle gesprekspartner in de zoektocht naar een klimaatbestendiger Zeeland. Hun ambitie is om op een concrete en proactieve manier betrokken te zijn bij jouw risicodialogen, klimaatgesprekken of gebiedsontwikkelingen. Overal waar klimaatadaptatie speelt.

Bekijk de folder

Wil jij je ook vrijwillig inzetten voor klimaatadaptatie en natuurlijke klimaatbuffers, word ook Ambassadeur Natuurlijke Klimaatbuffers voor ZMf! Meld je aan door een mail te sturen naar klimaatbuffers@zmf.nl. Wij nemen dan snel contact met je op.