Wijnand Sukkel gaf tijdens zijn presentatie aan dat we, naast de klimaatcrisis, nog een groter probleem kennen, namelijk de biodiversiteitscrisis. De huidige landbouw speelt hier helaas ook een rol in. Er zijn steeds meer bewijzen die laten zien dat het huidige voedselsysteem onhoudbaar is. ‘De biodiversiteit in Nederland loopt al jaren sterk terug’, stelt Wijnand. ‘Sinds 1960 is het aantal boerenlandvogels, zoals de veldleeuwerik, met zestig tot zeventig procent teruggelopen. De keuze van gewassen, het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen, mechanisering en schaalvergroting hebben eraan bijgedragen dat er niet een continu aanbod van voedsel en schuilplaatsen is voor vogels en insecten en dat hun leef- en nestgebied verloren is gegaan. Maar de landbouw kan ook deel uitmaken van de oplossing.’ Wijnand is al meer dan dertig jaar bezig met onderzoek naar duurzame teeltsystemen en duurzaam bodembeheer. Zijn hele loopbaan werkt hij al aan een landbouwsysteem waarin niet alleen rekening gehouden wordt met de economie, maar ook met de ecologie. Vooral op het vlak van biodiversiteit valt er nog veel te winnen, bijvoorbeeld door het telen in stroken, in de vorm van agroforestry en door meerdere gewassen tegelijk te verbouwen in plaats van slechts één. Door meerdere gewassen te verbouwen met een kleiner aaneengesloten oppervlak per gewas en met verschillende zaai- en oogstmomenten in het jaar kan de biodiversiteit vergroot worden. Als een boer niet in één keer een groot oppervlakte omploegt dan zou dat de biodiversiteit al enorm helpen. Dit soort voedselproductie kan een enorme hoeveelheid biodiversiteit opleveren.
Echter deze manier van werken vraagt tijd, onderzoek, experimenteerruimte en een heuse cultuuromslag. Want ons landbouwsysteem is jarenlang ingericht om de monocultuur te dienen. Het hele landbouwsysteem en bijvoorbeeld het machinepark van een teler is hierop ingesteld. Strokenteelt is nu dus nog een grote uitdaging voor de gangbare akkerbouwer maar er liggen ook kansen! Bijvoorbeeld in de robotisering. Landbouwtechnische robots kunnen in de nabije toekomst al nieuwe oplossingen bieden voor uitdagingen, onder andere op het vlak van mechanisatie, die nu nog spelen binnen strokenteelt. Je kan dan bijvoorbeeld met een kleine robot onkruid wieden en ter plekke, indien nodig, een bespuiting uitvoeren. Ook de akkerbouwsector zoekt naar economisch perspectief voor de lange termijn. Telers beseffen steeds meer dat er iets drastisch moet veranderen in het landbouwsysteem, als we onze biodiversiteit, en daarmee ook de toekomst van de landbouw, willen behouden. Maar het vraagt nog veel overtuigingskracht om echt iedereen tot concrete actie te bewegen. Het zou daarom helpen om boeren te belonen voor hun inspanningen voor biodiversiteit.
Samenwerking en nieuw project Gewasdiversificatie
De beeldvorming doet ons soms geloven dat natuur en landbouw tegenover elkaar staan. Maar in dit project staat juist de samenwerking tussen teler en natuur voorop. Hoe kan je een toekomstbestendig duurzaam landbouwsysteem ontwikkelen waarin er winst is voor landbouw én natuur. Vanuit ieders expertise werken hieraan samen: Zeeuws Agrarisch Jongeren Kontakt, Agrarisch Innovatie en Kenniscentrum Rusthoeve, Stichting Het Zeeuwse Landschap, ZMf, Delphy en DLV Advies. In het nieuwe project Gewasdiversificatie, waar ook Wageningen Universiteit aan meewerkt, zullen verschillende maatregelen getest worden zoals, strokenteelt, mengteelten, verhoogde graanstoppels, maaibeleid, alarmsystemen voor wild en innovatief gebruik van groenbemesters ten behoeve van biodiversiteit. Hiermee gaan we op een meer praktijkgerichte manier werken aan het begrip ‘natuurinclusieve landbouw’.
Financiële ondersteuning
Beide bovengenoemde projecten worden mede gefinancierd door het Programma voor Plattelandsontwikkeling voor Nederland (POP3). Dit programma ontvangt een financiële bijdrage uit het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO): Europa investeert in zijn platteland.
Tags:
