De afgelopen 30 jaar is het wereldgemiddelde zeeniveau gestegen met een gemiddelde snelheid van 3,2 ± 0,4 mm/jaar. De afname van sedimentbelasting, bodemdaling en zeespiegelstijging in rivieren zijn sleutelfactoren die van invloed zijn op de waterveiligheid en de natuur langs de randen van de Deltawateren. Als gevolg van deze invloeden voldoen de dijken langs de Deltawateren in Zeeland niet meer aan de eisen uit de nieuwste Waterwet. Het Hoogwater-beschermings programma is een project dat wordt getrokken door het waterschap in samenwerking met Rijkswaterstaat. Het doel van dit project is dat alle primaire keringen in 2050 zijn versterkt. Het combineren van verschillende nieuwe ideeën is essentieel voor het behalen van de doelen en voor het behoud van de leefbaarheid in Zeeland. Het is belangrijk om dijkversterkingen zo natuurvriendelijk en duurzaam mogelijk uit te voeren.
ZMf heeft de Innovatiehub ontwikkeld om circulaire innovaties in kaart te brengen. De Innovatiehub kan eraan bijdragen dat vernieuwende initiatieven, zoals energietuinen, getijde poelen, natuurvriendelijke dijken, die al zijn ontwikkeld, worden toegepast bij nieuwe projecten op het gebied van dijkversterking.
Natuurvriendelijke dijken
Een natuurvriendelijk dijk wordt ook wel een groene dijk of een bloemrijke dijk genoemd. De grootste verschillen met de huidige dijk is dat een natuurvriendelijke dijk hoge diversiteit aan dieren en bloeiende planten bevat en dat er ruimte is voor karakteristieke soorten. De vele verschillende planten met ieder zijn eigen wortelgroei vergroot de veiligheid van de waterkering doordat die beter bestand is tegen erosie. Last, maar zeker niet least, een mooie groene dijk met veel diversiteit aan planten en dieren is veel aantrekkelijker voor recreanten.
Getijdepoelen
Een poel aan de oever van een getijde waarin water achterblijft na vloed wordt een getijdepoel genoemd. Deze poelen kunnen aangelegd of natuurlijk zijn. Doordat water in de getijdepoel blijft staan, wordt het een natuurlijke, aantrekkelijke leefomgeving voor verschillende soorten sponzen, wieren en schelpdieren. De wieren en stenen in de poelen creëren mooie schuilplekken voor jonge vissen. Poelen die bij elk getij onderlopen zijn relevant, omdat onderwaterplanten- en dieren daar kunnen ontwikkelen. Daarbij heeft een getijdepoel ook een educatieve functie wanneer hij vanaf de kant kan worden bestudeerd.
Circulair
Veel slib en zand, oftewel sediment, verdwijnt na het baggeren in depots of zee. Om het gebaggerde materiaal zo lang mogelijk in het natuurlijke systeem van de deltawateren te houden, zijn andere oplossingen bedacht. Sediment is erg belangrijk voor het behouden van een deltagebied. Het draagt bij aan een complex samenspel tussen rivier en zee. Grote hoeveelheden slib en zand worden jaarlijks in deltagebieden gebaggerd om de havens en vaarwegen diep genoeg te houden. Daarnaast komt vaak veel sediment vrij tijdens projecten waarbij iets aangepast wordt in of langs de Deltawateren. Op hetzelfde moment is op andere locaties behoefte aan sediment voor natuurontwikkeling, waterveiligheid en het opvullen van erosiekuilen in de rivierbedding. Daarbij kan het op economisch en milieukundig gebied veel duurzamer zijn, omdat het opnieuw gebruikt kan worden en minder CO2 vrijkomt.
Energietuin
Een energietuin is een terrein waar op een duurzame manier hernieuwbare energie wordt opgewerkt, biodiversiteit wordt ontwikkeld of al aanwezig is en waar ruimte is voor beleving en recreatie. In een ontwerp voor het landschap met oog voor ruimtelijke kwaliteit, worden deze elementen gecombineerd. Met energietuinen willen de Natuur en Milieufederaties zichtbaar maken dat grootschalige opwek van duurzame energie kan samengaan met recreatie en natuur en tegelijkertijd ook erg mooi kan zijn. Een voorbeeld van een energietuin is een zonnepark met natuur, moestuinen en wandel- en fietspaden. Een gebiedsinrichting waarin combinaties van verschillende gebruiksfuncties optimaal worden benut is belangrijk, zodat de gebiedsinrichting past bij de opgaven waar de maatschappij nog een oplossing voor moet verzinnen. Denk bijvoorbeeld aan een inrichting waarin een combinatie wordt gemaakt van energietuin, voedselbos en waterkering.
Bekijk de factsheet
Header foto: Paul Oostveen Luchtbeeld.nl
Tags:
