Industrie van de toekomst: natuurinclusief

Industrie van de toekomst: natuurinclusief

Lozingen en uitstoot van gevaarlijke chemische stoffen, zoals PFAS, microplastics en opgewarmd koelwater van de kerncentrale, het gebruik van staalslakken, uitbreiding van bedrijventerreinen, verdieping van de Westerschelde, plannen voor een waterstoffabriek, aanlandingen van windparken en twee potentiële nieuwe kerncentrales. Het is pijnlijk duidelijk: economische sectoren strijden om de beschikbare ruimte in Zeeland en natuur heeft nog altijd niet de centrale plek in ons denken en doen die zo hard nodig is. We richten ons op klimaatverandering en de bijbehorende maatregelen daartegen, maar leggen niet de relatie met de natuur. Dit is een hardnekkige blinde vlek in ons denken en doen. ZMf zoekt een integrale aanpak om de industrie van nu om te vormen naar een toekomstbestendige industrie, met oog voor natuur en een gezonde leefomgeving. Met deze aanpak ‘Industrie van de toekomst’ willen we gezamenlijk werken aan de invulling daarvan en moedigen we de industrie aan om koploper te worden in een sector die goed is voor de toekomst.

De industrie staat voor een keuze

Het echte probleem is niet alleen de vervuiling zelf, maar ook het verlies aan leefbaarheid en het gebrek aan echte samenwerking. Zonder een gezonde delta is er geen toekomst voor bedrijvigheid. De industrie staat voor een keuze. Wachten op regels, restricties en herstelverplichtingen betekent reactief handelen en toenemende maatschappelijke druk. Doorgaan op dezelfde voet betekent een geleidelijke uitholling van de bestaansbasis. Kiezen voor natuurinclusieve vernieuwing betekent investeren in publieke steun, innovatieve partnerschappen en een license to operate. De koplopers van vandaag zijn de gevestigde namen van morgen. De kans ligt in transformatie: van vervuiler naar systeemdrager. Van sector onder druk naar motor van herstel. Van kop in het zand naar koploper.

De oplossing ligt niet in eenzijdige technologische verduurzaming, maar in co-creatie met natuur, landschap en gemeenschap. Zo hoeft de energietransitie geen landschapsvreemde ingreep te worden, maar een kans om de regio opnieuw in te richten. Door natuurversterking, ecosysteemherstel en circulaire economie te integreren in de bedrijfsvoering, ontstaat een win-win voor industrie en omgeving. Denk aan multifunctionele energieparken, natuurinclusieve maatregelen, en samenwerking met omgeving en bewoners. Passend bij het symbioceen, het nieuwe tijdperk waarin mens, natuur en technologie samen een nieuwe balans creëren.

De Zeeuwse industrie neemt een regierol

ZMf moedigt de industrie aan om essentiële stappen te zetten naar een sector die klaar is voor de toekomst. Een industrie, niet als tegenkracht van natuur en gezondheid, maar als bondgenoot van landschap en samenleving waarin ecologische infrastructuur integreert met productieprocessen zodat de Zeeuwse industrie een regierol neemt als koploper binnen Europese ketens. Waarin werken binnen veilige planetaire grenzen als structureel toetsingskader en als leidraad voor innovatie geldt. ZMf ziet daarin een belangrijke regierol voor de industrie. In deze nieuwe rol levert de industrie een grote bijdrage aan verbondenheid met de regio, herstel van vertrouwen en legitimiteit, langetermijnzekerheid voor producten, en een toekomstbestendige positie binnen Europese duurzaamheidskaders. 

Westerschelde als symbool

De industrie in Zeeland speelt een sleutelrol in de regionale economie. Hoewel de industrie stappen zet richting verduurzaming, blijft de focus beperkt tot wettelijke verplichtingen zoals CO₂-reductie. De Westerschelde, het laatste nog functionerende estuarium van Europa, is voor ZMf hét symbool van deze problematiek. Wat betekent de Westerschelde voor ons als Zeeuwen? Een levensader of een afvoerputje? De manier waarop we met dit unieke ecosysteem omgaan, weerspiegelt onze bredere houding ten opzichte van natuur en milieu. Het is de disbalans tussen geven en nemen.

Planetaire grenzen overschreden

Planetaire grenzenVoorwaarde voor duurzaam leven op onze planeet is dat de mens zich evenwichtig beweegt binnen de planetaire grenzen (stockholmresilience.org). Dit zijn de grenzen aan wat onze planeet, het ecosysteem en de natuur kan dragen, zonder dat toekomstige generaties daar de dupe van zijn. Alle alarmbellen zouden bij ons moeten rinkelen, want deze grenzen zijn al bereikt of stevenen in rap tempo af op het punt van overschrijden. We zijn al voorbij de grens van uitstoot van broeikasgassen die opwarming van de aarde veroorzaken, die van vervuiling door chemische middelen en voorbij de grens van het verlies aan biodiversiteit . We kunnen het ons dus niet permitteren om nog langer de kop in het zand te steken en op dezelfde voet door te gaan met roofbouw plegen op onze planeet.

ZMf reikt de hand

ZMf kan helpen bij dit proces. Wij reiken de hand om samenwerking te creëren tussen industrie, overheid, natuurorganisaties en inwoners. Hierin kunnen we optreden als aanjager, verbinder en, waar nodig, als beschermer. Concreet betekent dit:

  • Dialoog en partnerschap: ZMf is een regionale sparringpartner voor de industrie in de transformatie naar een natuurinclusieve vorm, zonder specifieke bedrijven uit te sluiten.
  • Actieve betrokkenheid: we nemen deel als kritische gesprekspartner aan adviesraden en maatschappelijke debatten, we zijn initiatiefnemer van bijeenkomsten, werksessies en inspirerende events, .
  • Ruimtelijke integriteit bewaken: De energietransitie is van wezenlijk belang, maar mag niet leiden tot een nieuwe vorm van kolonisatie van natuurgebieden, zoals de Westerschelde. We kunnen niet blijven afpakken van de natuur. Het is ook tijd om terug te geven.
  • Verantwoordelijkheid stimuleren: Bedrijven moeten durven handelen op basis van het voorzorgsprincipe. Dat houdt in: niet doen als je niet zeker weet of het schadelijk is.

Call to action: van transitie naar transformatie

De industrie van de toekomst is niet alleen schoner, maar ook wijzer. Ze erkent haar verwevenheid met de natuur en de mens en handelt daarnaar. Dit nieuwe tijdperk, het symbioceen, is een tijd waarin mens, natuur en technologie in balans samenleven en elkaar versterken. Het nodigt uit tot een industrie die niet langer tegenover de natuur staat, maar er actief mee samenwerkt. Een industrie die niet alleen overleeft binnen de grenzen van de biosfeer, maar floreert dankzij haar verbinding ermee. ZMf roept op tot een transformatieve benadering. Investeer niet alleen in techniek en infrastructuur, maar begin bij het fundament: een veerkrachtig en gezond ecosysteem. Alleen dan kunnen we spreken van echte koplopers. Niet een sector die “iets minder schadelijk” wil zijn, maar bijdraagt aan een solide en robuuste leefomgeving met een plus op de natuur. Dat vraagt moed, visie en samenwerking. En het begint met het besef dat we allemaal onderdeel zijn van één leefsysteem.

Tags:

Samenwerking en actie

ZMf werkt vanuit het markttransformatiemodel van Nijhof en Simons: de juiste samenhang vinden tussen inzichten, waarden, kennis en skills van professionals en weten in welke fase van verandering je bent. Als je weet welke activiteiten passen bij verschillende fases, kunnen transities versnellen en duurzame transformaties worden: van individueel optimaliseren naar een collectief gebiedsbelang. Die collectieve aanpak is de sleutel tot succes. Van concurreren naar samenwerken, op de lange termijn, in wederzijds vertrouwen. Dit hoort bij je ‘license to operate’: bestaansrecht creeëren en behouden in harmonie met de omgeving, actief bijdragend aan de groei en ontwikkeling van de regio.