Landelijke ban zonnevelden op landbouwgrond is slecht voor boer, natuur en klimaat

10 juli 2023

Lees de zonnebrief

De landelijke ban doet geen recht aan de boeren die hun bedrijf met een zonneveld duurzaam willen veranderen, aan de kansen om met zonneparken ook natuur te ontwikkelen, aan de initiatieven van lokale burgercoöperaties en aan de noodzaak om veel meer hernieuwbare elektriciteit te produceren om zo klimaatverandering te stoppen.  Ook doet de ban geen recht aan het participatieve proces in de RES-regio’s en aan de afspraken uit het Klimaatakkoord over hoe zonnevelden samen met omwonenden ontwikkeld moeten worden.

Zon op land onmisbaar

De vraag naar duurzame elektriciteit neemt in rap tempo toe. Het kabinet besloot onlangs dat de elektriciteitsvoorziening in 2035 volledig CO2-vrij moet zijn. In het deze week gepresenteerde Nationaal Plan Energiesysteem wordt duidelijk dat de elektriciteitsvraag richting 2030 verdubbelt en verder groeit naar ongeveer 600 TWh. Het is ondenkbaar dat dit gaat lukken als het zo lastig wordt gemaakt zonnevelden op land te realiseren. Naast de mogelijkheden van zon op woningen en andere grote daken en gevels, of op water zonder belangrijke natuurfuncties, is de inzet van landbouwgrond essentieel om de energietransitie te kunnen realiseren, zeker gezien het enorme percentage van ons land dat landbouwgrond is.

Besluit lokaal hierover

Eerder ondertekenden de Natuur en Milieufederaties samen met de zonsector, bewoners- en natuur- en milieuorganisaties de gedragscode zon op land over betrokkenheid van omwonenden, meer natuur en de belangen van de agrarische grondeigenaren. Samen roepen we nu het kabinet op om de keuze over wel of geen zonnepark op landbouwgrond, een lokaal besluit te laten zijn. Gemeenten kunnen de situatie ter plekke goed beoordelen. Met landelijke steun voor zonne-energie, bescherming van natuurwaarden op landbouwgrond en kaders voor de natuurinclusieve ontwikkeling van duurzame energie en voor combinaties tussen zon en landbouw.

Wat betekent de kamerbrief?

Het kabinet wil regels gaan stellen die het voor gemeenten bijna onmogelijk maakt om zonneparken op land te vergunnen. Er zijn uitzonderingen op het verbod, maar die zijn nog niet vastgesteld. Met deze onzekerheid wordt het voor bedrijven en energiecoöperaties onmogelijk om nog een zonnepark te ontwikkelen en daarmee een bijdrage te leveren aan de energietransitie.

De ban op zon op land zal een groot effect hebben op de energietransitie. De transitie zal met name bestaan uit de inzet van hernieuwbare elektriciteit waar nu aardgas, kolen en aardolie gebruikt wordt. Dat vraagt om een goede mix van windstroom met zonnestroom, voor een jaarrond dekkende elektriciteitslevering, want zon en wind vullen elkaar heel goed aan.

Zon op dak is snel gegroeid maar stuit steeds meer op grenzen (ongeschikte daken, complexe verzekeringsproblemen). Tegelijkertijd heeft het kabinet onlangs ook besloten dat de elektriciteitsvoorziening in 2035 volledig CO₂-vrij moet zijn. Het is ondenkbaar dat de energietransitie gaat lukken als zon op land uitgesloten wordt.