Stop PFAS!

Header visual: Ton Stanowicki

De handige eigenschappen van PFAS pakken dus ook negatief uit. Deze ‘Forever Chemicals’ breken nauwelijks af en eenmaal in het milieu verspreiden ze zich snel. Ze hopen op in plant, mens en dier. En als de concentratie in het lichaam te hoog is, kan dit negatieve effecten hebben op de gezondheid. Zo kunnen PFAS schade aanrichten aan het immuunsysteem, het cholesterolniveau, de lever en kunnen ze nier- en teelbalkanker veroorzaken. Ook hebben ze een negatieve invloed op de voortplanting en ontwikkeling van een embryo of foetus.

Blootstelling

Mensen kunnen blootgesteld worden aan PFAS door verkeerd gebruik of slijtage van die alledaagse producten. Maar ook via drinkwater en ons voedsel. Alle Nederlanders krijgen via de laatste twee routes PFAS binnen en hier kunnen we zelf weinig aan doen om dit te voorkomen. Gelukkig zijn de hoeveelheden hiervan beperkt.

PFAS worden in het milieu opgenomen door planten en dieren en verspreiden zich naar boven in de voedselketen. Dieren die hogerop staan krijgen dus hoge concentraties aan opgehoopte PFAS binnen.  Zo zit volgens onderzoek van Wageningen Marine Research (WMR) meer PFAS in zeebaars dan in garnalen uit de Westerschelde. En als wij dan vervolgens deze zeebaars eten, hopen PFAS zich op in ons lichaam. Door PFAS daalt onder andere de biodiversiteit in de Schelde en die is juist hard nodig voor klimaatadaptatie en het tegengaan van klimaatverandering. Een schone Westerschelde is dus ook veerkrachtig.

Verwerking van PFAS-houdens afval

Afvalverwerker INDAVER verwerkt afval. Dat betekent dat zij ook PFAS-houdend materiaal behandelen. In een podcast wordt uitgelegd hoe dat zit.

Luister de podcast

Situatie in de Westerschelde

Binnen ZMf is onderzoek gedaan om de situatie en veiligheid van PFAS in de Westerschelde beter in beeld te krijgen. Hiervoor is het advies van het RIVM en data van het WMR onderzoek vertaald naar onderstaande infographic.

Bekijk de infographic

Het RIVM heeft geadviseerd, op basis van het onderzoek door WMR, hoeveel porties je maximaal zou mogen eten uit de Westerschelde, en die is beperkt. Onderstaande afbeelding laat zien hoeveel je van wat mag eten op een locatie. Alleen voor lamsoor geldt dat je deze veilig kan eten. Het water van een aantal stranden is ook geanalyseerd op PFAS. Deze overschrijden niet de risicogrenzen voor zwemwater.

PFAS in zwemwater en consumptieproducten uit de Westerschelde

1Veilig aantal porties waarbij de gezondheidskundige grenswaarde niet wordt overschreden. Boven deze grens kunnen nadelige effecten verwacht worden op de gezondheid.

²Het advies is om zo min mogelijk producten te consumeren uit de Westerschelde. Het stapeleffect van PFAS door blootstelling via andere routes is niet meegenomen in de berekening van het aantal porties. 

³In het oostelijke gedeelte van de Westerschelde gelden lagere consumptie porties binnen de marges dan in het westelijke gedeelte doordat in het oostelijke gedeelte de PFAS concentratie hoger is.

Wat doen wij

Schade door PFAS moet dus zoveel mogelijk beperkt en hersteld worden! En dat begint bij het stoppen van de productie en uitstoot van PFAS. Hier zijn bewustzijn, maatschappelijke druk, onderzoeksresultaten en nieuw beleid voor nodig, op Europees en uiteindelijk op mondiaal niveau. ZMf werkt hieraan door samen met andere milieuorganisaties in Nederland en België de krachten te bundelen in de strijd tegen deze stoffen. Aan gesprekstafels, in werkgroepen, met brandbrieven en via haar communicatiekanalen.

ZMf is lid van de Internationale Scheldecommissie (ISC). Zo willen we niet alleen in de regio, maar ook internationaal pleiten voor bescherming van de Schelde en de natuur in en rond de rivier. De Internationale Scheldecommissie is een intergouvernementele instelling die als doel heeft om de kwaliteitsmonitoring van oppervlakte- en grondwater beter af te stemmen op het niveau van het internationale Scheldedistrict. Die betere afstemming is nodig om een goed gezamenlijk internationaal duurzaam beheer te ontwikkelen voor de Schelde.

Meer over ZMf in de ISC