“We zitten middenin een enorme energie- en klimaatcrisis, maar moeten concluderen dat er het afgelopen jaar nauwelijks is gezocht naar locaties voor nieuwe regionale zon- en windparken. Ook de uitvoering van de lokale energieprojecten is niet van de grond gekomen”, reageert Annie van de Pas, netwerkdirecteur van de Natuur en Milieufederaties. Samen met HIER, Energie Samen, LSA-bewoners en Stichting Buurkracht vormen zij de Participatiecoalitie.
Nu doorpakken
De Participatiecoalitie is betrokken bij alle dertig energieregio’s. Zij ziet dat het vrij moeizaam gaat met de doelen die een jaar geleden opgesteld zijn in de Regionale Energiestrategieën 1.0. Zo staat de ambitie om 35 Terra Watt aan duurzame energie op te wekken onder druk. Zoekgebieden voor zon- en windparken vallen van tafel of worden niet meegenomen. De krapte van het energienetwerk, netcongestie, is de aanleiding om de uitvoering van de plannen in RES 1.0 te pauzeren. De Participatiecoalitie ziet deze beperkte netcapaciteit als een van de grote uitdagingen voor de uitvoering van de Regionale Energiestrategieën. Van de Pas: “Het is kwalijk om nu het proces te onderbreken omdat het elektriciteitsnet niet op orde is. We zitten nog in de planvormende fase van de Regionale Energiestrategieën en juist nu moeten we doorpakken, zodat we straks in 2030 genoeg schone energie opwekken. Hier verliezen we nu te veel tijd. Dat kunnen de dertig energieregio’s voorkomen door goed, én in samenhang met de landelijke taskforce netcongestie, ervoor te zorgen dat schone projecten doorgang kunnen vinden.” Volgens de Participatiecoalitie lijkt de krapte op het elektriciteitsnetwerk groter dan het is, omdat ‘reserveringen’ van grote partijen tot voor kort gehonoreerd werden, maar nog niet worden gebruikt. Gemeenten kunnen meer invloed uitoefenen op de ‘krapte’ op het net door meer in te zetten op windenergie dan op zon.
50% lokaal eigendom en biodiversiteit vergroten
Andere redenen voor de stagnatie van de regionale energieprojecten zijn de aanloop naar de recente gemeenteraadsverkiezingen en de wisselingen van bestuurders. Van de Pas: “De verkiezingen mogen niet als excuus opgevoerd worden voor de vertraging van de regionale energiestrategieën; ze moeten nu snel als kansen opgepakt worden. De nieuwe bestuurders worden uitgedaagd om deze kansen te pakken. Ze moeten werk maken van 50% lokaal eigendom en bewoners actief betrekken bij de uitvoering van de lokale energieprojecten. Zo wordt het een succes.”
De coalitie vindt dat nieuwe bestuurders, raadsleden en ambtenaren beter geholpen moeten worden. Ook zal er meer kennis nodig zijn over de plannen die per regio geformuleerd zijn. Dit geldt net zo goed voor de kennis over de rijke groene omgeving. Voor een toekomstbestendige energietransitie is een goede inbedding van natuur en landschap essentieel. Bij het aanwijzen van locaties en de ontwikkeling van zon- en windparken zou het creëren van meer biodiversiteit de standaard moeten zijn. De Participatiecoalitie en ZMf luiden nu de noodklok, zodat de gestelde doelen niet het onderspit gaan delven.
Zeeuwse Energieboswachters
Naast de klimaatcrisis, hebben we ook te maken met de biodiversiteitscrisis, aldus Melissa Ernst van ZMf. ZMf is dan ook een echte pleitbezorger voor het realiseren van een ‘plus op biodiversiteit’ als standaard in het aanwijzen van locaties en de ontwikkeling van zon- en windparken. Met name bij zonneparken liggen volop kansen voor natuur, die relatief eenvoudig zijn te realiseren, en die nu niet worden benut. Bijvoorbeeld landschappelijk inpassing met Zeeuwse hagen, het inzaaien van een kruidenrijk mengsel voor bijen en vlinders onder de panelen, het aanleggen van een keverbank, bloemblok of een poel in overhoeken. Elke zonnepark vraagt maatwerk. Over de mogelijk te nemen inrichtings en beheersmaatregelen is echter nog te weinig kennis. Dat is dat ook de reden waarom ZMf in samenwerking met Stichting Landschapsheer Zeeland de afgelopen paar maanden de cursus ‘Energieboswachter’ hebben aangeboden. Zeven Zeeuwse inwoners die een hart hebben voor natuur en de energietransitie willen helpen uitrollen, zijn opgeleid om hierin mee te denken. Op 5 juli ontvingen ze hun certificaat. Nu mogen ze zich energieboswachter noemen. Samen, ZMf, SLZ en de energieboswachters willen ze Zeeuwse gemeenten helpen om kansen voor natuur en landschappelijke versterking van energieparken in kaart te brengen. In het najaar organiseert ZMf een bijeenkomst voor Zeeuwse ambtenaren over dit onderwerp. Hierbij zal ZMf ook tips geven hoe gemeenten natuurinclusiviteit kunnen implementeren in hun beleid en hoe ze daarvoor voorwaarden kunnen stellen bij de verlening van vergunningen.
Meer weten over de energieboswachters? Kijk eens op: https://zmf.nl/project/training-energieboswachter-online/
Tags:
