Dit jaar bestaat het wereldwijde fenomeen Repair Café 15 jaar. Een Nederlands initiatief, uitgegroeid tot een internationale beweging. Met vrijwilligers en fans in meer dan veertig landen, verspreid over zes werelddelen. Middelburg heeft dit jaar de tweede plaats behaald op de internationale ranglijst van alle Repair Cafés, met 4.614 gerepareerde items.
17 november 2024
Repair Cafés zijn plekken waar je je spullen kan laten repareren. Je betaalt een vrijwillige bijdrage voor de reparatie en je kan tegelijkertijd leren hoe je het doet. Want er zijn alle mogelijke materialen, gereedschap en kennis aanwezig om de reparatie uit te voeren. Bezoekers nemen van thuis kapotte spullen mee. In het Repair Café gaan ze samen met deskundige vrijwilligers aan de slag. Dat kan kleding zijn, maar ook meubels, elektrische apparaten, fietsen, speelgoed en meer.
Het eerste Repair Café van Zeeland opende in mei 2011, in Goes. Tientallen mensen lieten hun dierbare objecten repareren en waren blij dat die weer in ere waren hersteld – een trouwe stofzuiger, gereedschap of een antieke pop met ingedrukte oogjes. Middelburg heeft dit jaar de tweede plaats behaald op de internationale ranglijst van Repair Cafés, met 4.614 gerepareerde items. Capelle aan den IJssel staat op nummer één met 5.760 reparaties. Het Repair Café Vlissingen kwam mooi in beeld in een documentaire van de NOS over het jubileumjaar: Repair Cafés bestaan 15 jaar: ‘Fabrikanten maken repareren nog te moeilijk’. In heel Zeeland zijn nu dertien Repair Cafés actief en er komen nog steeds nieuwe bij: eind oktober opende in Krabbendijke het nieuwste Zeeuwse Repair Café, in dorpshuis De Meiboom. Zij zoeken nog reparateurs.
Het Repair Café begon in 2009 met een idee van journalist en milieuactivist Martine Postma: zij droomde van een plek om samen met handige buurtgenoten kapotte spullen te repareren. Goed voor het milieu én goed voor de sociale contacten in de wijk. Lekkende koffieapparaten, een wiebelstoel, broeken met een gat of kapotte rits: vaardige vrijwilligers van het Repair Café proberen die te repareren. De cafés zijn nu over de hele wereld actief want steeds meer mensen zien in dat we beter moeten omgaan met spullen en dat we grondstoffen overlaten voor toekomstige generaties. Dit jaar zijn er wereldwijd meer dan 3000 Repair Cafés in meer dan veertig landen. Naar schatting zijn daar zo’n 50.000 vrijwilligers bij betrokken, die per maand 60.000 voorwerpen repareren zodat ze veel langer meegaan.
In de verschillende Zeeuwse Repair Cafés komen vele verschillende objecten binnen: in Middelburg bestaat de top drie van meest ingeleverde apparaten/voorwerpen uit koffiezetapparaten, stofzuigers en broeken. Ook worden soms laptops gebracht. In het Repair Café van Kapelle bestaat de top drie uit koffiezetapparaten, naaimachines en broeken. Boormachines en scheerapparaten staan ook in de top 10. In Vlissingen bestaat de top 3 uit fietsen, koffiezetapparaten en stofzuigers. Hier worden ook mixers en magnetrons ter reparatie aangeboden. In Zierikzee staan broeken op één in de top 3, gevolgd door koffiezetapparaten en stofzuigers. Jassen, vesten en t-shirts staan ook in de top 10. Mensen in Zeeland zijn duidelijk gehecht aan hun spullen, koffie en kleding en laten die graag herstellen. In een Repair Café zijn de kosten lager omdat je het samen doet en ziet hoe je het zelf kan oplossen.
De stichting houdt gegevens bij van mislukte reparaties, meestal te wijten aan de wegwerpmentaliteit van fabrikanten. Iets goed repareerbaar maken loont helaas nog niet voldoende: weggooien en iets nieuws kopen is de norm, soms is dat zelfs onderdeel van het verdienmodel. Repair Cafés werken mee in een verandering naar een circulaire economie: een maatschappij waarin we beter omgaan met grondstoffen, waarin producten, materialen en grondstoffen zo vaak mogelijk worden hergebruikt. In Kapelle en in Vlissingen lukken reparaties het vaakst niet omdat onderdelen te duur zijn. In Middelburg lukken reparaties niet omdat de juiste onderdelen niet op de markt zijn. En in Zierikzee hebben ze soms onderdelen niet beschikbaar tijdens de reparatiesessies. Andere problemen die de reparateurs tegenkomen: behuizingen kunnen niet open, reparatiehandleidingen en reserveonderdelen zijn niet beschikbaar, voor reparatie is bijzonder gereedschap nodig. Er zijn veel belemmeringen ingebouwd om voorwerpen te repareren.
Stichting Repair Café geeft een publiekelijk overzicht van de beste en slechtste merken om te repareren (producten, typenummers, productiejaar) en waarom reparatie niet lukt. Fabrikanten maken reparatie nog steeds te moeilijk, is de conclusie bij het vijftienjarige jubileum. Lijmen in plaats van dichtschroeven, dat is volgens Rinus Nijsse van het Repair Café in Vlissingen “gewoon pesterij”. Bij fabrikanten gebeurt er nog weinig, maar op Europees niveau wel: in 2026 worden ook in Nederland nieuwe regels van kracht, waardoor het voor consumenten makkelijker en betaalbaarder wordt om een product te laten repareren. Dat wordt wettelijk geregeld met het recht op herstel en het recht op reparatie. Ook komt er een zichtbare reparatie-index op producten, zodat consumenten makkelijker kunnen kiezen voor spullen die goed te repareren zijn.
Wil jij ook een apparaat of product laten repareren? Of meedoen als vrijwilliger?
De Zeeuwse Repair Cafés zijn blij met je komst, kijk op de website voor een café bij jou in de buurt.
Projectleider Circulaire Economie en Energietransitie
Hallo! Leuk dat je op onze website bent en informatie komt zoeken over ons werk en over de natuur en het milieu in Zeeland. De website van ZMf maakt gebruik van cookies. Dit zijn analytische en functionele cookies, die geen persoonsgegevens verzamelen en helpen de website goed te laten functioneren. Wil je meer weten over hoe we omgaan met jouw privacy op onze website? Lees dan het privacy beleid van ZMf.