Licht uit, sterren aan: verslag van een nachtelijke zoektocht naar sterren

25 mei 2023

Met de Raad van Inspiratie van ZMf trekken we het natuurgebied Oranjezon in. Natuurgebieden zijn niet openbaar toegankelijk na zonsondergang. Maar wij hebben een gids en mogen met hoge uitzondering het gebied toch bezoeken, dus onze nachtelijke wandeling door het natuurgebied is heel bijzonder. Dat merken we al bij de ingang van het gebied; een roedel herten staat te grazen en kijkt wat verbaast op als ze ons zien. Wij zijn nu in hun leefgebied en houden ons stil.  

Over smalle paden langs watergangen en kronkelige weggetjes door het bos verkennen we met een ecoloog van Het Zeeuwse Landschap het gevarieerde duingebied. We horen roodborstjes, vinken, zwartkoppen, merels en zelfs nachtegalen. Achter een duintop eist ook een zanglijster onze aandacht op. Je vóelt de weldaad van de vallende avond en begrijpt als vanzelf dat de natuur dit nodig heeft. Duisternis is rust én ruimte voor de dieren die nu wakker worden en opzoek gaan naar eten.  

Er is van alles te zien; onze ogen hebben zich inmiddels helemaal aangepast aan de vallende duisternis. En we worden ook gezien; vanuit de stekelige begroeiing langs de paden blinken een paar ogen in het donker. Even later staat er zelfs een hert op ons pad. Als we te dicht naderen springt het galant het bos weer in.  

Terwijl de zon steeds verder naar de horizon zakt en de planeet Venus zichtbaar wordt, nemen de twee bevlogen sterrenwachters in ons gezelschap het als vanzelf over van de ecoloog. Van de aarde verplaatsen we onze blik naar boven, naar het eindeloze heelal. We leren over planeten, manen en sterren. Even wordt onze aandacht afgeleid door het ruimtestation ISS dat als een fel oplichtende ster geruisloos voorbij komt. Wonderlijk om te beseffen dat daar mensen in zitten. 

Oranjezon ligt in een van de donkerste gebieden van Zeeland en terug bij de ingang van het natuurgebied zien we dat de verlichting van het beheerdersgebouw onze nachtblik verstoort. Een beweging sensor en andere afstelling (naar beneden, en uitstraling naar boven afschermen) kunnen hier nog wonderen verrichten. De natuur zal ons dankbaar zijn. Zo houden we Zeeland donker. 

De sterrenwachters hebben het ook graag donker, aardedonker. En dat vertellen ze meermaals. Het observatorium waar we ook nog even binnen mogen gluren staat op een van de donkerste plekken van Zeeland. Toch merken de onderzoekers dat de intrede van ledverlichting er geen goed aan doet. Energiezuinig, ja dat is het wel. Maar de kleur en intensiteit zijn een groter probleem dan we tot nu toe wisten. Licht uit, sterren aan is dan ook hun motto.  

En óf de sterren aan gaan! Een voor een nemen ze hun plaats aan de hemel in. Bij het observatorium van de sterrenwacht aangekomen zien we Venus weer en binnen in de koepel turen we door de telescoop de oneindige ruimte in. We zien nu pas echt goed hoe fel de planeet is. En we zien sterren, sterren, sterren! 

Zo snel als het ruimtestation eerder vanavond voorbij kwam, zo snel vloog deze avond voorbij. Jammer dat we niet mogen blijven, maar we komen zeker nog eens terug.