Afstudeeronderzoek laat zien dat er nog veel te leren valt over een donkere nacht

22 september 2023

Nederland is een van de meest verlichte landen ter wereld. Dit komt mede door de vervanging van gloeilamp naar ledlamp. Ledlampen besparen energie, maar geven doorgaans fel wit licht.  In onze 24-uurs maatschappij gebruiken we bovendien ook meer licht. In 2018 stond Zeeland op nummer 8 van meest verlichte provincies.

Gevolgen van lichtvervuiling

Wie of wat heeft er eigenlijk last van al dat kunstmatige licht in de nacht? Licht en duisternis bepalen het bioritme van mens, dier en plant. Door kunstlicht in de nacht worden deze ritmes soms ernstig verstoord. Dat kan leiden tot bijvoorbeeld gedragsveranderingen bij dieren en slaapstoornissen bij mensen. Door een te lichte nacht kunnen we ook steeds minder sterren zien. De meeste mensen ervaren het zien van een heldere sterrenhemel als iets moois en prettigs. Het geeft een gevoel van in contact staan met je omgeving en met de natuur. In de enquête werden mensen gevraagd de gevolgen van lichtvervuiling in te delen naar de mate van belang dat ze eraan hechten. Denk aan punten als natuurbehoud, welzijn van dieren, mensen en planten, het kunnen zien van de sterren en de Melkweg en energiebesparing. Opvallend was dat kinderen tussen de 3 en 5 jaar het kunnen zien van de sterren het belangrijkst vonden. Vanaf 6 jaar verandert dit naar het welzijn van dieren en mensen. Hun zorg om de gevolgen voor planten is aanzienlijk minder.  Respondenten tussen de 18 en 75 jaar oud gaven aan dat voor hen het welzijn van mensen voorop stond, gevolgd door natuurbehoud, het welzijn van dieren, planten en tenslotte energiebesparing. Het kunnen zien van de sterren en bijvoorbeeld de Melkweg is voor hen het minst belangrijk.

Wat kunnen we doen tegen lichtvervuiling?

Zou het niet geweldig zijn als we van Zeeland weer een donkere provincie kunnen maken? Waar er een heel duidelijk verschil is tussen dag en nacht, zodat mensen, dieren en planten hun natuurlijke ritme kunnen volgen. Zonder nadelige effecten voor hun gezondheid. Waar we ons verbonden voelen met de natuur en de omgeving doordat we duizenden sterren boven ons kunnen zien staan. Lichtvervuiling is gelukkig een omkeerbaar probleem en het is eigenlijk vrij simpel op te lossen door minder en slimmer te verlichten. Dat kan bijvoorbeeld door dimmers en sensoren te gebruiken voor je verlichting. Wist je trouwens dat verlichting die aanspringt op basis van bewegingssensoren vaak effectiever is om criminaliteit tegen te gaan dan verlichting die continu brandt? Ook helpt het om verlichting alleen gericht naar beneden te laten schijnen in plaats van ook omhoog. En denk vooral ook even na voor wie je je verlichting laat branden.

Kennis maakt bewuster

Uit het onderzoek van Gwendolyn blijkt dat er nog veel winst te behalen is onder de kennis van de Zeeuwse bevolking over lichtvervuiling. Hoe beter men weet wat het is en welke nadelige gevolgen het kan hebben, hoe meer mensen zich bewust worden van hun verlichting en bereid zijn er anders mee om te gaan. Het onderzoek is heel bruikbaar bij het ontwikkelen van informatieve uitingen waarmee heel gericht op specifieke doelgroepen kan worden ingezet.

Ben je benieuwd naar het onderzoek? Vraag deze dan op via het aanmeldformulier.

Aanmeldformulier